Stari Grad na wyspie Hvar

Stari Grad to absolutne must-see jeśli na wyspie Hvar macie kilka godzin na zwiedzanie. Jest tu wszystko to, co lubicie w Dalmacji: piękny port, wąskie uliczki, kamienne domy, małe placyki i mnóstwo lokalnych restauracji. Stari Grad ma przy tym wyjątkowy klimat, który aż chce się chłonąć. Co warto tu zobaczyć? Sprawdźcie z nami.

Wyspa Hvar to jedna z najciekawszych chorwackich wysp z ciekawą historią i silnie rozwiniętą turystyką. Jeśli zawitaliście na wyspę z krótką, jednodniową wizytą, Stari Grad jest miejscem, którego z pewnością nie warto odpuścić.

W tym wpisie przeczytacie o:

• Moje wspomnienia z wyspy Hvar
• Historia miasta Stari Grad
• Zabytki w mieście Stari Grad – co warto zobaczyć?
• Jak się dostać do miasta Stari Grad?
• Dlaczego warto odwiedzić Stari Grad?

Zapraszamy do lektury!

Moje wspomnienia z wyspy Hvar

Pierwszy raz na wyspę Hvar zawitałam w 2010 roku, jeszcze z moimi rodzicami. Zwiedziliśmy wtedy Jelsę i Vrboską i jedną z dzikich (wtedy) plaż, i na tym skończyliśmy nasze krótkie zwiedzanie Hvaru. We wrześniu 2024 zawitałam na Hvar ponownie, tym razem z własną rodziną. Oczywiście, wróciłam do Jelsy (w której zakochałam się na nowo) i do Vrboskiej, która okazała się dla mnie totalnym rozczarowaniem (to jedyny port w Chorwacji, jaki znam, w którym woda jest mętna i po prostu śmierdzi…).  Niemniej nowy dla mnie – Stari Grad – okazał się absolutnym strzałem w dziesiątkę. Żałowałam ogromnie, że i tym razem nasza wycieczka na Hvar była jednodniowa, ponieważ myślę, że mogłabym spędzić tu nawet całe wakacje!

Jaka jest historia miasta Stari Grad?

Stari Grad to najstarsza miejscowość na wyspie Hvar. Pierwsi osadnicy żyli tutaj w czasach neolitu, natomiast do tych bardziej „współczesnych” zaliczamy starożytnych Greków, którzy przybyli tutaj w IV w. p.n.e. z greckiej wyspy Faros i wyspie nadali taką samą nazwę. Z czasów tego starożytnego osadnictwa zachowała się wyjątkowa Równina Stari Grad (Starogradsko Polje), która jest po dziś dzień wykorzystywana jako teren rolniczy. Ze względu na zachowanie starożytnych układów dróg i kamiennych murów, dzielących równinę na mniejsze pola uprawne, cały teren został wpisany na listę UNESCO w 2008 roku.

W III w. p.n.e. władzę nad wyspą objęły plemiona iliryjskie, ale jeszcze w tym samym wieku miasto zniszczyli starożytni Rzymianie (choć pozostało pod władzą Ilirów). Ostatecznie tereny miasta i okolic znalazły się pod zwierzchnictwem Rzymian w II w. p.n.e., którzy nadali wyspie nazwę Faria. W VII wieku, po upadku położonej w pobliżu Splitu Salony, stolicy rzymskiej prowincji Dalmacja, na wyspę przybyli również uchodźcy z tego miasta.

Jednak już w kolejnym wieku władzę nad tymi terenami przejęli Słowianie, przemianowując greckie Faros na słowiańskie Hvar. W X wieku przybyły tu plemiona neretwiańskie (słynni piraci z Omišu), zaś w XIII wieku obywatele miasta zdecydowali się przyjąć zwierzchnictwo Republiki Weneckiej. W drugiej połowie XVI wieku Turcy niemal doszczętnie zniszczyli miasto, a wieki XVII i XVIII to czasy odbudowy i odzyskiwania utraconej pozycji.

Po krótkim panowaniu Turków w XVI wieku, w następnych latach i wiekach Stari Grad wraz z całą wyspą Hvar znalazł się kolejno pod panowaniem Austriaków, Francuzów (w czasie wojen napoleońskich), którzy nadali miastu status autonomicznej prowincji, cesarstwa Austro-Węgier, aż w końcu w 1944 roku wyspa stała się częścią Jugosławii, a ostatecznie Chorwacji.

Co warto zobaczyć w mieście Stari Grad?

Na zwiedzenie wyspy Hvar mieliśmy jeden dzień, zatem nasza lista miejsc wartych zobaczenia nie zawiera wszystkich miejsc, które rzeczywiście warto zobaczyć. Wydaje mi się jednak, że zwiedziliśmy główne atrakcje, w związku z czym zapraszamy Was na wspólne zwiedzanie miasta Stari Grad.

Plac Škor

Zwiedzanie miasta rozpoczęliśmy od zaparkowania samochodu na małym parkingu w porcie (parking jest płatny, ale nie rujnuje kieszeni). Naszym pierwszym, najbliższym celem, był plac Škor (Trg Škor). Plac jest niewielki, ale jego kamienna zabudowa, z której niemal wyrastają kolorowe kwiaty i bujne rośliny, robi naprawdę miłe wrażenie. Nazwa placu pochodzi od słowa „škor” oznaczającego stocznię, która znajdowała się w tym miejscu do XVII wieku, kiedy powstał plac. Zespół kamiennych domów pochodzi z XVI wieku. Na nadprożu jednego z domów można podziwiać wykuty w kamieniu herb przedstawiający smoka trzymającego mężczyznę z gałęzią w dłoni. Herb należy do nieznanego szlachcica, a według tradycji pochodzi z 1500 roku.

Plac św. Stefana

Poruszając się labiryntem wąskich, kamiennych uliczek w głąb wyspy, szybko doszliśmy do placu św. Stefana, na którym mieści się okazały barokowy kościół św. Stefana wraz z dzwonnicą. Plac św. Stefana to główny plac z bardzo ciekawą historią, który historycznie stanowił centrum miasta. W jednym ze znajdujących się tutaj domów wbudowano kilka kamiennych bloków pochodzących z oryginalnych murów miejskich dawnego, starożytnego Faros. Podobnie parter dzwonnicy, pochodzącej z 1753 roku, również  wzniesiono ze bloków starożytnych murów.

Sam kościół św. Stefana wzniesiono na początku XVII wieku w stylu barokowym w miejscu, gdzie pierwotnie znajdowała się pierwsza katedra na wyspie Hvar. Tuż obok bocznej ściany kościoła znajduje się ciekawostka – rzymski relief przedstawiający skrzydlatego Tanatosa, greckiego boga śmierci, ze zgaszoną i skierowaną w dół pochodnią. Dopiero dwa wieki później obok kościoła wzniesiono neogotycką dzwonnicę. Kościół ma bogate, barokowe wyposażenie. Niestety w czasie naszego pobytu zarówno kościół, jak i dzwonnica, były zamknięte. Miejcie na uwadze, że sezon na wyspach kończy się szybciej niż na wybrzeżu. Dlatego niektóre atrakcje mogą być po prostu niedostępne do zwiedzania.

Rzymskie mozaiki

Jedną z ciekawostek, na które warto zwrócić uwagę, są rzymskie mozaiki podłogowe z II wieku (z dawnej miejskiej willi), które zostały odkryte w 1923 roku. Po odkryciu, część została ponownie zasłonięta dla ochrony. Można natomiast podziwiać piękną mozaikę w galerii Moria.

Stanowisko archeologiczne Faros

Idąc dalej w głąb wyspy, dotrzecie do stanowiska archeologicznego Faros, datowanego na IV w. p.n.e. Tuż obok znajduje się również kościół św. Jana, czyli najstarszy chrześcijański kościół na wyspie Hvar. Natomiast idąc równolegle wzdłuż portu, możecie zatopić się labiryncie wąskich, kamiennych uliczek i z pełną dowolnością skręcać raz w lewo, raz w prawo, do chwili, aż coś Was zaciekawi.

Pałac Petara Hektorovića

Jedna z bocznych uliczek prowadzących od promenady, czyli Rivy, zaprowadzi Was do dworu Petara Hektorovića. Dwór, zwany także pałacem, to XVI-wieczna rezydencja renesansowego poety i szlachcica. Za murami pałacu znajdują się zabudowania i dziedziniec, którego cechą charakterystyczną jest staw. Z kolei w pobliżu znajduje się renesansowy kościół św. Rocha, patrona miasta.

Willa i mauzoleum Šima Ljubića

Idąc promenadą wzdłuż portu, dotrzecie do willi i mauzoleum Šima Ljubića. Šime Ljubić był znanym archeologiem, historykiem i jednym z założycieli Chorwackiej Akademii Sztuk i Nauk. Willa została zbudowana w 1887 roku. Jej cechą charakterystyczną są rzeźby z terakoty – reprezentujące  starożytnych bogów i muzy (z rzeźbą Apolla w centrum). W mieszczącym się tuż obok mauzoleum został pochowany Šime Ljubić, a zgodę na taki pochówek wydał sam cesarz Franciszek Józef.

Kolejną ciekawostką, zlokalizowaną tuż obok willi, jest róża wiatrów, pokazującą wiatry wiejące na tym obszarze.

Więcej zdjęć z miasta Stari Grad

Jak się dostać do miasta Stari Grad?

Stari Grad jest położony na końcu długiej zatoki Starogradski Zaljev. To główny węzeł komunikacyjny na wyspie Hvar. Można się tu dostać z płynąc promem z Riwiery Makarskiej (z Drvenika do Sućuraja), a następnie przemierzając wyspę główną drogą, co dokładnie opisaliśmy we wpisie Jelsa na wyspie Hvar. Można się tu dostać również bezpośrednim promem ze Splitu.

Dlaczego warto odwiedzić Stari Grad?

Jedną z największych zalet miasta jest typowy, śródziemnomorski klimat, choć bardziej niż warunki atmosferyczne, mam na myśli charakterystyczną kamienną zabudowę, urokliwe stare kościoły, labirynt wąskich uliczek, mniejsze i większe place, zapełnione przez restauracyjne stoliki, widok na port i morską bryzę. Stari Grad to miejsce, w którym czuć ducha historii i jak na dłoni widać przenikanie się wieków.  Cechą charakterystyczną miasta są również liczne małe galerie, w których prezentowane jest miejscowe rękodzieło.

Stari Grad to z pewnością miejsce warte zobaczenia, jeśli w swojej chorwackiej podróży traficie na wyspę Hvar.