Wina półwyspu Pejlešac

Podróże to nie tylko nowe miejsca, ale także (a może przede wszystkim) nowe smaki. Próbowanie lokalnej kuchni to coś, co stanowi dla nas jeden z najważniejszych aspektów podróżowania. Skupiamy się nie tylko na lokalnych specjałach, ale także na winach, które wybieramy do posiłków. Dziś zapraszamy Was do wpisu, w którym poznacie wina półwyspu Pelješac i okolic.

W tym wpisie przeczytacie o:

• plavac mali – słońce zamknięte w butelce
• pošip – doskonały wybór do ryb i owoców morza
• rukatac – idealne uzupełnienie potraw z drobiu
• grk – białe wino z wyspy Korčula
• chorwackie wina – przydatne słówka

Na terenie Chorwacji występuje kilka szczepów endemicznych. To właśnie chorwackie szczepy endemiczne są cenione najwyżej – nie tylko przez mieszkańców Chorwacji, ale także wśród smakoszy wina na całym świecie. Świadczą o tym liczne medale w lokalnych i międzynarodowych konkursach. Medal to powód do dumy, dlatego wiele winiarni wywiesza na swoich ścianach dyplomy świadczące o przyznanej nagrodzie. Wina półwyspu Pelješac w dużej części wywodzą się ze szczepów endemicznych, charakterystycznych dla Pelješca i wyspy Korčula.

Co to są szczepy endemiczne?

Szczepy endemiczne to odmiany winorośli, które występują na ograniczonym obszarze. Znaczenie mają przede wszystkim unikalne warunki panujące na danym terenie, które sprzyjają uprawie konkretnej winorośli. Może to być np. uprawa na konkretnych zboczach, jak to ma miejsce na półwyspie Pelješac.

Do najpopularniejszych szczepów endemicznych w Chorwacji, należą m.in. graševina, malvazija, plavac mali, pošip i grk. Trzy ostatnie to szczepy, które wywodzą się z półwyspu Pelješac (plavac mali) i z wyspy Korčula (pošip, grk).

Wina półwyspu Pelješac

W trakcie podróży przez półwysep Pelješac w punkcie widokowym w Pijavičino znajduje się tablica informacyjna, na której napisy w chorwackim i angielskim dumnie głoszą, że półwysep Pelješac to „vinsko carstvo”, „the empire of wine” – czyli imperium wina. Trudno się z tym nie zgodzić. Od Trsteniku do Podobuće znajduje się region winiarski Dingač, który stał się pierwszym chronionym terenem winiarskim na terenie Chorwacji (a było to jeszcze w czasach Jugosławii). W regionie Dingač znajduje się wioska Potomje, który słynie z uprawy szczepu plavac mali. Dingač sąsiaduje także z regionem Postup, zlokalizowanym na wschód od Orebića. Z regionów Dingač i Postup wywodzą doskonałe wina plavac mali, dingač i postup.

Plavac mali – słońce zamknięte w butelce

Plavac mali to najważniejszy szczep endemiczny półwyspu Pelješac. To odmiana ciemnej winorośli, którą charakteryzują małe owoce (stąd „mali” w nazwie) o grubej skórce, zawierające duże ilości cukrów. Plavac mali idealnie nadaje się do uprawy na mocno nasłonecznionych zboczach półwyspu Pelješac, ponieważ dojrzewa dość późno. Dzięki temu wino ma intensywną barwę i smak, zupełnie jakby ktoś zamknął w butelce esencję lata.

Plavac mali jest winem wytrawnym, mocnym (średnio 13-14% zawartości alkoholu, a zdarzają się także mocniejsze), o owocowych nutach smakowych (śliwki, wiśnie, jagody). Wywodzi się od odmiany crljenak kaštelanski, czyli inaczej tribidragu, który jest znany we Włoszech jako primitivo, a w Stanach Zjednoczonych jako zinfandel.

Najlepsze warunki do uprawy szczepu plavac mali znajdują się na zboczu pasma Zabrada schodzącym wprost do morza. Uznaje się, że za niepowtarzalny smak plavaca z tego regionu odpowiadają właśnie szczególne warunki uprawy. Warstwa ziemi jest tu dość płytka, poziom nachylenia zbocza wynosi ok. 45 stopni, obszar jest wystawiony na silne działanie słońca i wiatru.

Jeśli będziecie w Potomje, koniecznie zobaczcie tunel Dingač, zlokalizowany w pobliżu konoby Portun. Tunel został wykuty w górze w latach 70-tych przez winiarzy z Potomje, których celem było ulepszenie transportu zebranych owoców. Tradycyjnie do przeprawy przez zbocze Zabrada były wykorzystywane osły. Ślad tej historii znajdziecie np. na etykietach win Matuško.  

Ze szczepu plavac mali wytwarza się wino plavac mali, dingač i postup, które są jeszcze bardziej intensywne w smaku i kolorze od plavaca. Są także nieco mocniejsze.

Pošip – doskonały wybór do ryb i owoców morza

Szczep pošip pochodzi z wyspy Korčula, a występuje także na półwyspie Pelješac oraz na wybrzeżu Dalmacji. Pošip to odmiana winorośli o jasnej skórce, którą charakteryzują wydłużone owoce. Pošip jest winem wytrawnym, o średniej zawartości alkoholu 12-13% i bogatym, owocowym smaku. Szczep pošip to krzyżówka dwóch innych endemicznych szczepów: zlatarica i bratovina.

Pošip występuje powszechnie w konobach i restauracjach na półwyspie Pelješac. Wino idealnie komponuje się z rybami i owocami morza. Dzięki swojej świeżości i niższej niż plavac zawartości alkoholu, dużo lepiej sprawdza się w czasie gorących wieczorów.

Rukatac – idealne uzupełnienie potraw z drobiu

Rukatac to kolejny szczep występujący na półwyspie Pelješac, a także na okolicznych wyspach, występujący także pod nazwą maraština. Jest obecnie mniej popularny niż pošip, choć kiedyś sytuacja była odwrotna. Rukatac daje wino o orzeźwiającym smaku, jest polecane nie tylko do ryb i owoców morza, ale także do drobiu i makaronów.

Rukatac jest winem wytrawnym, nieco słabszym niż pošip (średnio 12% zawartości alkoholu), o orzeźwiającym smaku. Badania enologiczne dowiodły, że wywodzi się od włoskiego szczepu Malvasia del Chianti – chociaż pierwotnie uznawano rukatac za szczep endemiczny Dalmacji.

Grk – białe wino z wyspy Korčula

Grk to szczep endemiczny występujący na wyspie Korčula w okolicach Lumbardy. Winorośl jest dość osobliwa, ponieważ krzewy grk posiadają tylko kwiaty żeńskie. Aby zaowocowały, niezbędne jest, aby w pobliżu występowały inne szczepy winorośli (np. rukatac). Ta trudność w zapylaniu powoduje, że część owoców jest mała, z dużą ilością kwasów, co przekłada się na delikatną gorycz.

Grk jest winem wytrawnym, o średniej zawartości alkoholu 12-13%, o świeżym, cytrusowym smaku. Grk jest uprawiany także na półwyspie Pelješac, ale nie jest powszechny jak wywodzący się także z Korčuli pošip. Można na niego trafić raczej w ramach wyjątku, zazwyczaj w dużych winiarniach.

Wina półwyspu Pelješac – podsumowanie

Na terenie półwyspu Pelješac, głównie na obszarze od Trsteniku do Orebića, znajduje się wiele małych i dużych winiarni. Niektóre z nich, jak Matuško czy Madirazza to prężnie działające biznesy, ze specjalnymi pomieszczeniami do degustacji wina oraz ogromnymi piwnicami, które można zwiedzać. Inne, jak np. Grgić w Trsteniku czy Korta Katarina w Orebiću to miejsca niemal luksusowe. Są także małe winiarnie, w których wino sprzedawane jest w przestrzeni wydzielonej z domów właścicieli. To tutaj często można znaleźć prawdziwe perełki. Najlepsze wina dingač i postup kupujemy właśnie w małych winiarniach, w których wino sprzedaje cała rodzina – w zależności od tego, kto akurat jest na miejscu. To tutaj dowiecie się najwięcej o miejscowym winie, a przy okazji historii winiarni i całej rodziny.

Chorwackie wina – przydatne słówka

• vinarija – winiarnia (czyli miejsce, w którym produkuje się wino)
• vinogorje – winnica (czyli miejsce, na którym uprawia się winorośl)
• vinska karta – karta win
• bijelo vino – wino białe
• crno vino – wino czerwone
• rosa vino – wino różowe
• suho vino – wino wytrawne
• desertno vino – wino deserowe
• stolno vino – wino stołowe
• kvalitetno vino – wino jakościowe
• vrhunsko vino – wino najwyższej jakości
• prošek – czerwone, słodkie wino deserowe
• gemišta – białe wino z dodatkiem gazowanej wody mineralnej
• barrique – dębowa beczka używana do dojrzewania wina (na półwyspie Pelješac można np. kupić Plavac mali barrique)
• Živjeli! – Na zdrowie!

Uzupełnieniem wpisu o winach półwyspu Pelješac jest wpis Chorwacka kuchnia: 10 chorwackich specjałów i przepisów. Zapraszamy!