Specjały kuchni północnej Chorwacji

Kuchnia chorwacka zapewne wielu kojarzy się głównie z jej dalmatyńską odsłoną, gdzie w konobach królują ryby i owoce morza, a także popularnymi na całych Bałkanach ćevapi i pljeskavicą. Chorwacka kuchnia ma jednak do zaoferowania o wiele więcej, w tym specjały charakterystyczne dla jej północnych regionów, mniej popularnych wśród turystów.

Aby dotrzeć na chorwackie wybrzeże, trzeba najpierw przemierzyć północne rejony kraju. Zawsze zachęcamy Was do tego, aby w drodze do słonecznej Dalmacji, zatrzymać się na chwilę w północnej Chorwacji, zwiedzić tętniący życiem Zagrzeb, barokowy Varaždin czy kameralny Čakovec, stolicę żupanii Međimurje. Jeśli – tak jak nas – w podróżowaniu interesują Was nie tylko miejsca, ale również smaki, sprawdźcie koniecznie, czego warto spróbować w północnej Chorwacji.

W tym wpisie przeczytacie o:

• Klasyczne dania kuchni chorwackiej
• Przysmaki północnej Chorwacji chronione prawem
• Czego warto spróbować w północnej Chorwacji?
  • Klipić
  • Zagorska juha
  • Štrukli
• Kuchnia północnej Chorwacji – podsumowanie

Klasyczne dania kuchni chorwackiej

Jeśli chodzi o chorwacką klasykę kulinarną, wśród turystów najbardziej znana jest kuchnia wybrzeża, tj. śródziemnomorska odmiana chorwackiej kuchni, oparta na rybach i owocach morza (dorada, okoń morski, lab raks, mule, ostrygi, krewetki, kalmary, ośmiornica) oliwie, świeżych warzywach (pomidor, cukinia, bakłażan, papryka, blitva) i owocach (figi, granaty, winogrona, arbuzy, mandarynki). Spośród dań najpopularniejsze są czarne risotto, grillowana dorada podawana z blitvą, ośmiornica z peki, mule w aromatycznym wywarze, sałatka ziemniaczana. Na drugim biegunie potrawy mięsne, wśród nich wiele popularnych na całych Bałkanach. Tu prym wśród turystów wiodą ćevapi i pljeskavica, koniecznie z ajvarem i lepinje lub burek z mięsem, popularna przekąska. Każdy, kto odwiedził Chorwację i stołował się w konobach, doskonale zna te smaki. Więcej o klasykach kuchni chorwackiej przeczytacie we wpisie Chorwacka kuchnia: 10 chorwackich specjałów i przepisów. 

Kiedy zaczęliśmy naszą przygodę z odkrywaniem bogactwa północnej Chorwacji, poznawanie przysmaków lokalnej kuchni było jej nieodłącznym elementem, ale stanowiło dla nas pewne wyzwanie. Na szczęście z pomocą przyszli nam właściciele wynajmowanych przez nas apartamentów, którzy polecali nam lokalne specjały. Warto do tego odwiedzić czynne w godzinach porannych targi spożywcze, gdzie wielu sprzedawców sprzedaje swoje własne wyroby. A także odwiedzić biura informacji turystycznej i skorzystać z lokalnych folderów turystycznych, które są prawdziwymi skarbnicami wiedzy.    

Przysmaki północnej Chorwacji chronione prawem

Chorwacja bardzo dba o ochronę dziedzictwa kulturowego, w tym także w aspekcie kulinarnym. Wiele produktów i potraw posiada certyfikaty i status produktów chronionych krajowym lub europejskim znakiem autentyczności i pochodzenia geograficznego. Wśród specjałów kuchni północnej Chorwacji oznaczenie posiadają m.in.:

• varaždinski klipić – pieczywo w kształcie długich paluchów, przygotowywane z mąki, mleka, oleju słonecznikowego i drożdży (bez innych dodatków)
• zagorski puran – czyli indyk i potrawy przyrządzane z indyka
• zagorski mlinci – cienkie placki z mąki i wody, popularny dodatek do potraw z indyka
• zagorski štrukli – połączenie ciasta i twarogu podawane na wiele sposobów (gotowane, pieczone, na słodko lub słono)
• varaždinsko bučino ulje – olej z pestek dyni, lokalny skarb na miarę oliwy
• zagorski bagremov med – miód akacjowy.

Czego warto spróbować w północnej Chorwacji?

Spośród bogatej oferty kulinarnej północnej Chorwacji, warto spróbować przynajmniej kilku dań. Ten krótki wpis nie wyczerpuje – z oczywistych względów – pełnego bogactwa kuchni północnej Chorwacji. Ale na początek przygody z kuchnią północnej Chorwacji, wybraliśmy dla Was trzy potrawy.

Klipić

Czyli pieczywo, którego charakterystyczny składnik stanowi mleko. Klipić jest miękką, pszenną bułką w kształcie długiego palucha. Ponieważ jest dostępny w każdej piekarni, stanowi idealną przekąskę w czasie zwiedzania. Można go również zabrać ze sobą na kawę, co jest popularną praktyką w miejscach, które nie serwuje jedzenia. Wielokrotnie w Varaždinie czy Čakovcu spotkaliśmy się z tym, że Chorwaci przychodzą na kawę razem z bułkami lub ciastkami kupionymi w sąsiedniej piekarni i po prostu spożywają je do kawy. Uznaliśmy to za lokalny zwyczaj i teraz robimy dokładnie to samo.

Klipić jest także idealnym wyborem do śniadania na słodko, które przygotujecie w wynajętym mieszkaniu. Wystarczy, że do pieczywa dodacie masło, dżem lub miejscowy miód akacjowy (a dzieci nie pogardzą Linoladą, czyli chorwackim kremem orzechowym) i śniadanie w podstawowej kontynentalnej wersji gotowe.

Zagorska juha

To treściwa zupa, idealna, gdy zwiedzacie Chorwację jesienią, a temperatury w północnej Chorwacji są już odczuwalnie niższe niż na wybrzeżu. Podstawowe składniki zupy to grzyby, boczek i śmietana – doskonały wybór po całym dniu zwiedzania, kiedy temperatura jest już raczej jesienna. Jeśli dodacie do zupy świeże pieczywo, w zasadzie z pierwszego dania można uczynić główne, ponieważ zagorska juha jest sycąca.

Chorwackiej zupy grzybowej skosztowaliśmy pierwszy raz w trakcie naszego pierwszego pobytu w Varažinie i z miejsca się w niej zakochaliśmy. Danie zasmakowało nam do tego stopnia, że postanowiliśmy odtworzyć je w domu. Do przyrządzenia zupy potrzebujecie leśnych grzybów, boczku, warzyw (ziemniaki, cebula, czosnek, marchew), kwaśnej śmietany oraz przypraw (liście laurowe, ziele angielskie, słodka papryka). Dokładne proporcje składników oraz wykonanie krok po kroku znajdziecie na blogu we wpisie Zagorska juha, czyli chorwacka zupa grzybowa.

Štrukli

To kolejne danie kuchni północnej Chorwacji, charakterystyczne dla rejonu Zagorje i bardzo popularne w Zagrzebiu. Potrawa została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kultury UNESCO w kategorii potraw tradycyjnych.

Štrukli to połączenie ciasta i twarogu, które występuje w wielu wariacjach. Mamy więc štrukli gotowane lub pieczone, w wersji na słono lub na słodko. Gotowane štrukli jest najczęściej podawane z bułką tartą, zaś w wersji pieczonej jest zapiekane w sosie na bazie śmietany. Wersja słodka z powodzeniem może wystąpić w roli deseru.

Štrukli jest popularnym daniem domowym, ale także serwowanym w restauracjach. W Zagrzebiu bez trudu odnajdziecie kultowe miejsce specjalizujące się w štrukli, czyli położone nieopodal placu targowego Dolac La Štruk. Zajrzyjcie także koniecznie do wpisu Co i gdzie zjeść w Zagrzebiu.

Kuchnia północnej Chorwacji – podsumowanie

Lokalna kuchnia jest nieodzownym elementem chorwackiej tradycji. Jej wersja północna, często przypomina tradycyjną kuchnię polską (bardzo popularna jest tu m.in. lokalna wersja gołąbków, czyli sarma czy mięsne gulasze). Wprawdzie bez trudu znajdziecie miejsca serwujące popularne wszędzie dania takie jak ćevapi, warto jednak – korzystając z okazji – spróbować czegoś nowego. Klipić, zagorska juha i štrukli to doskonały początek.